DUKHALAR

06.11.2012 00:40:59

Atlas dergisinin Kasım ayı sayısını aldığımda çok ilginç bir yazı ile karşılaştım. Yazı ve fotoğraflar Selcan Küçüküstel’e ait.

Moğolistan ‘ın kuzeybatı sınırında, Sayan Dağlarında rengeyikleriyle birlikte göçebe hayatı süren ve Türkçenin bir lehçesini konuşan Dukhalar’ı anlatıyordu. Gerçekten çok ilginç bu yazıyı okuyana kadar Moğolistan’da Türkçe konuşan böyle bir halk olduğunu bilmiyordum. Bir çırpıda okudum, çok güzel bir yazı, fotoğraflar Dukhalar’ın göçebe hayatının bir özeti. Yazıya göre Dukhalar’ın ataları 1940’lı yıllarda Rusya sınırları içinde bulunan Tuva’dan çıkıp, dağların arasında geyikleriyle yolculuk ederek Moğolistan’ın kuzeyine göç etmişler. Rusya-Moğolistan sınırı kapandıktan sonra da Moğolistan sınırları içinde kalmışlar. Dukhalar yüksek yamaçlarda rengeyiği yetiştirerek göçer hayatlarına devam etmektedirler. Rengeyiklerini sütü ve üzerine binmek için kullanıyorlar ve zorda kalmadıkları sürece et ihtiyacı için kesmiyorlarmış.Geleneksel olarak geçimlerini yabani hayvan avlayarak ve doğadan topladıkları bitkilerle sağlıyorlarmış.

Dilleri ise gerçekten bugünkü Türkçemizle ortak birçok öge içeriyor. Selcan Küçüküstel’in yazdığına göre Dukhaca da “cürü” Türkçemizde “yürü”, gız,kız, ool, oğul; guş,kuş “süt içher bi” süt içermisin?” demekmiş.

Ayrıca Selcan Küçüküstel’e “sen nerden gelgen?” diye sormuşlar, bunu çevirmeme zaten gerek yok o da cevaben “men Türk ulusundan gelgen, meem adım Selcen” diye cevap vermiş. Yazıda daha pek çok örnek verilmiş. Okumanızı tavsiye ederim. Dukhalar hakkında daha çok bilgi edinmeye çalışacağım.

Ancak Dukhalar Moğolistan’ın en küçük etnik grubu imiş ve Moğolistan’daki toplam nüfusları 500 kişi imiş. İçimi onları görmek için çok büyük merak sardı. İnşallah kısmet olur da bir gün Dukhalarla tanışma ve konuşma fırsatım olur.

Yazıyı okuyunca çok mutlu oldum ve heyecanlandım. Sizlerle de paylaşmak istedim. Eminim benim gibi pek çok kişinin de Türkçe konuşan Dukhalar’dan haberi yoktur. Bundan sonra Türkçe konuşan halkları ayrıntılı araştırmaya karar verdim. İnşallah Türkçe sonsuza kadar yaşar ve tüm dünyaya yayılır.

Sağlıcakla kalın.