Sağlık Okuryazarlığı

20.06.2013 00:16:55

Efenim, 1950’lilerde çalışmalarına başlanan Sağlık Okuryazarlığı tıp literatürüne 1974 yılında girmiş. Yurt dışındaki araştırmaları ve çalışmaları oldukça fazla olmasına rağmen Türkiye için yeni bir kavram. Henüz Türkçe sağlık okuryazarlığı testi mevcut değil, dolayısıyla halkımızın sağlık okuryazarlığı düzeyi ile ilgili veri yok.

…

Nedir Sağlık Okuryazarlığı?

Kişinin sağlıkla ilgili etkin ve uygun kararları verebilmesi için sağlık bilgilerini okuma, anlama ve kullanma kabiliyetidir. Diğer bir değişle; Sağlık çalışanları dışındaki kişilerin de sağlık kavramlarını değerlendirebilmesini, tıp hizmetlerinden yararlanmayı bilmesini ve iyi bir kararlara tedavi sürecine katılabilmesini içeren bir kavram olarak nitelendirilebilir.

…

Neden ihtiyaç duyuyoruz?

Yeni sağlık sistemi beraberinde pek çok yeniliği getirdi. Artık hekim odaklı tedavi yaklaşımı yerine hasta odaklı tedavi yaklaşımın benimsenmiş durumda. Ayrıca Bilişim çağındayız, dolayısıyla bilgi kirliliği çok fazla. Öyle ki, bugün sağlığımızla ilgili ortaya konan bir araştırmanın sonucu dünküyle tutarlı değil. Haliyle biz de neye inanacağımızı bilemiyoruz. Sağlık için hem bizim hem de devletin harcadığı paralar, kişilerin bilgi eksikliğinden dolayı tedaviyi yanlış anlaması ve sağlık okuryazarlığı düşük kişilerin sürekli hastaneye yatış yapıldığının görülmesi Sağlık Okuryazarlığının ortaya çıkmasına zemin hazırlamış.

…

Sağlık Okuryazarlığı kimler için ve amacı nedir?

Sağlık çalışanları ve sağlık hizmeti alanlar için Sağlık Okuryazarlığı. Amaç biraz da iki tarafın kendini ifade etmesini kolaylaştırmak ve iletişimi de sağlayabilmek. Sorumlulukları paylaşabilmek ve empati kurabilmek. İhtiyaçlarımızı direk karşı tarafın gidermesini beklemek yerine yapılması gerekenleri doğru anlayıp uygulayabilmek. Örneğin; aldığımız ilacın ne olduğunu bilmeden içip beklediğimiz sürede iyileşmediğimizde birilerini suçlamak yerine ilacın ne işe yaradığını öğrenmek ve reçetesini okuyup anlayabilmek. Böylece yanlış kullanımların da önüne geçebiliriz.

…

Sağlık Okuryazarlığı yüksek olan bir toplum nasıl olur?

Toplumun sağlık alanında farkındalığı artmış olur ve hangi haberin gerçek olabileceğine dair seçim yapabilir hale gelebilir. Sağlık göstergelerinde artış görülebilir. Hastalık risk faktörleri azalabilir. Sağlıklı yaşam süresinde ve kalitesinde artış görülebilir. Sağlık gelişmişlik düzeyinin artmasıyla ülkeler arasındaki sağlık farklılıkları azalabilir. Zaman ve maliyet açısından hem kişinin cebine hem de devletin bütçesine kazanç sağlayabilir. Sağlık hizmeti verenle sağlık hizmeti alan arasındaki iletişim güçlenebilir. Böylece sağlık hizmeti alan kendini ifade etmenin rahatlığını, sağlık hizmeti veren ise mesleki tatminini yaşayabilir.

Dipnot: Okumak, farkındalık sağlar. Farkındalık, küçücük bir davranış değişimine neden olur. Küçücük bir davranış değişimi ise birçok şeyi değiştirebilir.