Ben Böyle Düşünüyorsam Bu Doğrudur

17.09.2015 00:00:02

Efenim, o ağaç ben gördüğüm için mi orada yoksa ben görmesem de o ağaç orada var mı? Sorusu felsefenin cevabı beklenen sorularından. Egosantrik olan insanoğlu için cevabı belli; tabi ki ben orada olduğum için ağaç orada, yani; ben yoksam ağaç da yok!

…

Peki nedir insanoğlunun önüne getirdiğimiz bu Egosantrizm kelimesinin anlamı? Egosantrizm; insanın, toplumun, kültürün kendisini merkeze alan bir düşünce sistemi. Ben böyle düşünüyorsam bu doğrudur misali. İnsanları, toplumları, kültürleri kendimin, toplumumun veya kültürümün değer yargılarına göre değerlendirme işi bir nevi. Türkçeye de ‘‘ Benmerkezcilik’’ olarak geçmiş.

…

Egosantrizmin geçmişine yol aldığımızda 2 yaşındaki hallerimiz geliyor gözümüzün önüne. 2 yaşındaki bir çocuğun Egosantrik (Benmerkezci) düşünceleri vardır. Dünyayı kendi algısıyla şekillendirir. Kendini dünyanın merkezine koyar ve her şeyin kendisi için olduğunu düşünür. Hatta herkesin kendisi gibi düşündüğünü zanneder. 2 yaşındaki çocuklar 6 yaşına kadar Egosantrik düşüncelerini sürdürür. Yani çocuklar diğerlerinin farklı düşünceleri ve duyguları olduğunu kavrayamaz. Konuşmalarında hep ben der ve kendisinden bahseder. Arkadaşlarıyla oyuncaklarını paylaşmadığı gibi arkadaşlarının da oyuncaklarını istediği gibi alabileceğini düşünür.

…

Bu yaştaki çocuklar ilginin hep üstünde olmasını isterler ve anne babalarının hep kendisiyle ilgilenmesini. O nedenle anne veya baba başkasıyla konuştuğunda kendi cümleleriyle sıkıştırırlar kendilerini araya. Çünkü anne babanın başkasıyla konuşması kendini merkeze koyan düşüncesini tehdit etmektedir çocuğun. Bu nedenle kendisine ilgi gösteren kişileri başkasıyla paylaşamaz. Kardeşini kıskanması da bu nedenledir bu yaş aralığındaki çocuğun. Egosantrik düşünceye sahip çocuklar kendi isteklerinin o an olmasını isterler. Olamayacak bir durumsa olana kadar ısrar ederler, tekrar ederler, ağlarlar.

…

Her isteği yerine getiren, sınır konmayan çocuklar egosantrik düşünce yapısını aşıp empati becerilerini kazanamaz ve sosyalleşemez. Egosantrik düşünce zamanla Egoizme dönüşür. Kişi kendisinden başka kimseyi düşünemez hale gelir. Etrafındaki insanlarla ilişki kurması zorlaşır; çünkü, insanların davranışlarını kendi doğrularına, kurallarına göre değerlendirir. Kendi kurallarına uygun davranışlar sergilemeyen kişilere öfke duyar ve onları kendisini üzdüğü, sinirlendirdiği için cezalandırmak ister. Kişi bedensel olarak büyüse de zihinsel olarak egosantrik kalmaya devam eder.

…

6 yaşından itibaren empati yeteneği devreye girer ve diğer insanların da dünyaları olduğunu anlar çocuk. Kabullenmeye başlar farklılıkları ve saygı duymayı öğrenir. Tabi bu da çevresinden ne gördüğüyle de alakalıdır biraz. Çevresindekilerin de merkezinde kendisinin olduğu düşüncelere sahip olmaması gerekir.

Dipnot: O ağaç ben olmasam da orada var!