ÇIKAR YOL ÇIKMAZ SOKAK

24.02.2012 19:44:50

Şehirlerde yaşayan günümüz insanlarının ruh dünyaları, birbirinin güneşini kesen, hava sirkülâsyonuna mani olan, görüş alanını daraltan ucube binalar yüzünden yorgun düşmüştür.

Komşuları ile iletişimsiz, Mutsuz ve stresli insanların dünyası haline gelen, Yeşil alanlara hasret, İnsanla çelişik, sözde modern şehircilik anlayışı rant ile hayat arasına sıkışmış, artık bir çıkış arayışı içindedir.

Anadolu uygarlıklarına ait bilgi birikimlerinin Türk- İslam sentezinde geliştirdiği eski şehircilik anlayışından, faydalanabileceğimiz pek çok veri elde etmek mümkündür.

Dokusunu tamamen kaybetmemiş yerleşim birimlerini gezme fırsatı bulabilenler bilirler. Türkler ticari faaliyet alanlarını, ayni arastaları birbirini dik kesen sokaklardan oluşturmuştur. Çarşıya giren bir kişi sokak boyunca sıralanan dükkânların hapsini birden görebilir ve tercihini yaparken hiçbir esnaf haksızlığa uğramamış olur.

Ancak yerleşim için seçilen alanlar tamamen farklı düzenlenmiştir. Arazinin müsait olduğu yerlerde iskân için yamaçlar seçilmiştir. Evler yukarıdan aşağıya doğru birbirinin görüşünü, güneşini kesmeyecek şekilde yerleştirilmiştir. Ev mahremiyeti dikkate alınmış, yaşama alanlarının pencereleri mümkün olduğunca karşı karşıya getirilmemiştir. Ev bahçeleri teraslar şeklinde düzenlenmiştir.

Düz alanlara kurulan mahallelerde ise, sokaklar iki, üç evde bir yumuşak kavislerle dönerek uzanır. Bu dönemeçler hem evler arasında mahremiyet sağlar hem de sokağa fantastik bir hava verir. İnsana bıkkınlık vermez. Her dönemeç yeni bir görüntü, yeni bir keşiftir.

Evlerin en az bir cephesi küçük ya da büyük bir bahçe ile irtibatlandırılmıştır. Bahçe imkânı olmayan evlerde hiç olmazsa bir asma çardağıyla yeşil çevre iş birliğine katılırlar. Sağlı sollu çıkmaz sokaklarla zenginleştirilen yol güzergâhlarında sevimli yaşama alanları elde edilmiştir.

Çıkmaz sokaklar, Şehir plancılarının Bu yeni bin yılda yeniden keşfetmelerini umduğum bir güzellikler manzumesidir. Çıkmaz sokaklar oto kontrol sistemi olan bir güvenlik bölgesidir. Oraya işi olmayanlar, başıboş gezenler, arsızlar, hırsızlar giremez. Sokağa giren yabancı önce gözle, sonra sözle sorgulanır.

-Buyurun kime bakmıştınız? Cevap “Şöyle bir geçiyordum” olamaz.

Çıkmaz sokaklarda akan trafik sorunu yoktur. Çocuklar için güvenli bir oyun alanıdırlar. Evde işini bitiren hanımların bir araya gelerek yaptıkları sokak oturmaları, sohbetleri, çıkmaz sokaklara özel bir keyiftir.

Çıkmaz sokaklar sokak sakinlerini büyük bir ailenin fertleri gibi yapar. Tasada ve sevinçte birdirdirler. Herkes birbirine emanettir o sokaklarda.

Yan yana yüz ev sığdırabildiğiniz güneşe ve denize nazır bir caddeye çıkmaz sokaklar koyarsanız, Güneşle ve denizle yüzgöz olan dört yüz ev yapabilirsiniz. Size cephe kazandırır.

Hülasa çıkmaz sokaklar güvenliğin, rahatlığın ve paylaşmanın tadını çıkaran insanların dünyasıdır. Tabi evlerin en çok üç katı geçmemesi kaydı ile.

Bu yazıyı elinde kazması ayağında çizmesi ben şehrimi geleceğe hazırlıyorum diyen bütün Belediye başkanları ile bu işi ancak ben bilirim diyen şehir plancılarına ithaf ediyorum.

Gam ve telaş sizlerden uzak olsun efendim.

Huzur bulun, hayırla kalın.